Θεραπεία Ζεύγους
Το γεγονός της διάλυσης ενός τόσου μεγάλου αριθμού σχέσεων που παρατηρείται στις μέρες μας δημιουργεί πολλά ερωτηματικά. Πως είναι δυνατό να αποδομηθεί μια σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων που μέχρι πρότινος μοιράζονταν τη μαγευτική εμπειρία του να αγαπάς και να αγαπιέσαι; Επιπλέον, πως γίνεται να τερματίζεται ένας δεσμός γεμάτος από υποστηρικτικά συναισθήματα όπως για παράδειγμα η οικειότητα, συντροφικότητα, αποδοχή και υποστήριξη; Η χαρά και ο ενθουσιασμός που αρχικά κατακλύζουν το νέο ζευγάρι σταδιακά αντικαθίσταται από ματαιώσεις, απογοητεύσεις, ανικανοποίητες επιθυμίες και θυμούς. Η αγάπη, ακόμα και στην περίπτωση που παραμένει ενεργή δεν είναι από μόνη της αρκετή για να κρατήσει τους δυο συντρόφους μαζί.
Στην αρχή μιας σχέσης, κυριαρχούν συναισθήματα απόλυτης στοργής και αφοσίωσης, σκέψεις αιώνιας αγάπης, έντονη ερωτική έλξη και μια σχετικά «χαλαρή διάθεση». Το σύνολο των σκέψεων και φαντασιώσεων σε αυτό το στάδιο εκτυλίσσεται γύρω από ένα πέπλο απόλυτης εξιδανίκευσης του άλλου, μιας εξιδανικευμένης εικόνας που προκειμένου να συντηρηθεί απαιτεί μια συνεχή επιλεκτική αντίληψη της πραγματικότητας. Η αφοσίωση δηλαδή στο πανίσχυρο δεσμό προϋποθέτει την μόνο μερική κατανόηση του συντρόφου και την άρνηση των στοιχείων του εαυτού του που δυσκολεύουν τη σχέση. Συνεπώς, ο προστατευτικός αυτός τρόπος βίωσης των αρχικών σταδίων της σχέσης, έχει σαν αποτέλεσμα την επιλεκτική προσοχή και αντίληψη των χαρακτηριστικών και συμπεριφορών του συντρόφου που συχνά λειτουργεί ως ένα είδος μέτρου, βάση του οποίου τα ζευγάρια αξιολογούν τα επόμενα στάδια της σχέσης τους. Οι μετέπειτα καυγάδες και απογοητεύσεις έρχονται σε απόλυτη αντίθεση με την προηγούμενη περίοδο της “εξιδανικευμένης αγάπης”. Ο συνηθέστερος λόγος που προσέρχεται ένα ζευγάρι στο θεραπευτικό γραφείο είναι η βασανιστική απροθυμία να εγκαταλείψουν εκατέρωθεν την αρχική αντίληψή τους για το πώς πρέπει να είναι ένας γάμος, στάση που σταδιακά προκαλεί την απομυθοποίηση του συντρόφου αλλά και της ίδιας της σχέσης.
Οι κύριες φυγόκεντρες δυνάμεις που ενεργοποιούνται και αρχίζουν να καταστρέφουν τη σχέση είναι οι εξής:
- Αποθαρρυντικές διαψεύσεις και ακραίες παρερμηνείες: Υπάρχει ένα σύστημα από πεποιθήσεις, παραδοχές, κανόνες, έννοιες και συνήθειες, οι οποίες εξαρτώνται άμεσα από το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο έχει μεγαλώσει το άτομο. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας ζεύγους καθίσταται σταδιακά κατανοητό και στα δύο φυσικά μέλη ότι ο τρόπος θέασης τους επηρεάζεται ριζικά από το σύστημα κανόνων και αξιών που έχει “κληρονομήσει” ο καθένας από την πατρική οικογένεια (για παράδειγμα το ύψωμα της δυνατής φωνής ισοδυναμεί με απόρριψη ή με απόπειρα επιβολής για τον ένα σύντροφο ενώ για τον άλλο απλά αποτελεί μια συνηθισμένη πρακτική). Κατά τη θεραπεία αποσαφηνίζονται ποια πραγματικά συστήματα σκέψης ανήκουν στο κάθε σύντροφο και απομακρύνονται οι δυσλειτουργικές ερμηνείες που ανήκουν στο παρελθόν.
- Αδύνατη επικοινωνία και λανθασμένος καταλογισμός ευθυνών: Κατά τη διάρκεια των συνεδριών αφενός τα μέλη εκπαιδεύονται σε ασκήσεις λειτουργικής και αποτελεσματικής επικοινωνίας (π.χ με σκοπό την απόκτηση δεξιοτήτων ενεργής ακρόασης) και αφετέρου μαθαίνουν να εστιάζουν στο προσωπικό τους μέρος της ευθύνης που τους αναλογεί και να αποφεύγουν να επιτίθενται στον άλλον.
- Συναισθήματα απόρριψης και εξευτελισμού: Τα μέλη συνειδητοποιούν τη σημαντικότητα του αμοιβαίου σεβασμού και της εκτίμησης καθώς και του τρόπου διαφύλαξης του απαραίτητου θαυμασμού.
- Χαμηλή ανεκτικότητα στην καθημερινή φθορά της σχέσης: Επισημαίνονται οι τρόποι διατήρησης της αντοχής και ο “επαναπρογραμματισμός ” στην αμοιβαία επίλυση των καθημερινών προβλημάτων “επανεδραίωση συμμαχίας”.
- Ύπαρξη επιπέδων διαφωνίας και διαφορές επιθυμιών: Όταν δεν αντιπροσωπεύουν βασικές αντιθέσεις αλλά παρουσιάζονται ως διαφορές της στιγμής, μπορούν εύκολα να επιλυθούν. .
- Διαφορές στη στάση ή στη φιλοσοφία ζωής: θέματα που οδηγούν σε συγκρούσεις αποτελούν η ανατροφή των παιδιών, ο καταμερισμός εργασιών, η διάθεση των χρημάτων και ο τρόπος συμπεριφοράς σε κοινωνικές εκδηλώσεις.
- Διαφορές στην προσωπικότητα: Καταλήγοντας , κατά τη διάρκεια της θεραπείας ζεύγους οι παρεμβάσεις στοχεύουν σε όλες τις προαναφερόμενες εστίες προβλημάτων αλλά σταδιακά αποσκοπούν στην βαθύτερη και ουσιαστικότερη αποσαφήνιση των επιθυμιών του κάθε συντρόφου ξεχωριστά και στην ανάλυση της ταύτισης ή απόκλισης τους στο “διαπροσωπικό χώρο” του ζευγαριού. Ταυτόχρονα, επιχειρείται μια βαθμιαία επαγωγή θετικών συναισθημάτων όπως η εκτίμηση και ο σεβασμός και εκπαιδεύεται το ζευγάρι στην άσκηση της απαραίτητης φροντίδας. Όλα τα προηγούμενα έχουν σαν ακρογωνιαίο λίθο την ισοτιμία και την αλληλοϋποστήριξη, διαστάσεις που ενυπάρχουν καθόλη τη διάρκεια της θεραπείας τόσο θεωρητικά όσο και βιωματικά μέσα από τη μεθοδολογία της “Σχεσιακής Ψυχοθεραπείας”.